UZAKTAN EĞİTİMDE ZORLANAN ÇOCUĞUMUN ÖĞRETMENİ NE YAPABİLİR?

Uzm. Psk. Ayça USLU PELİN

1. “Bağ kurmak”. Çocuk ile bireysel bir bağ kurmak, onun kendisini önemli olduğunu hissettirebilir. Sınıf öğretmeni tarafından belirlenmiş günlerde kısa bir telefon konuşmasının yapması, öğretmeninin ona kısa bir mektup yazması, görsel içerikli bir kart göndermesi, e-posta göndermesi ya da online birebir görüşme teklif etmesi işe yarayabilir. Hangisi uygun olacaksa, çocuğa ve öğretmene göre seçim yapılabilinir.

   -Çocuk ile bir gün öncesinden iletişim kurarak bir sonraki gün hangi derse girebileceği ve ne kadar süre kalabileceği üzerinden öğretmeniyle bir anlaşma yapabilir. Burada tüm derslere girmek hedef değil, kademeli olarak ders saatini ve süresini arttırmak en uygun olandır.

   -Çocuk, eğer dersiçi etkinlikleri yapma konusunda işbirliğine hiçbir şekilde yanaşmazsa, her ders için sadece yapacağı bir görev belirlenip her dersin sadece o görevini yapmakla yükümlü tutulabilinir. Sadece o ders için uzaktan bağlanması istenebilir.

2. Öğretmen çocuğunuz ile ilgili “tüm bildiklerini” kullansın. Eğer öğretmen çocuğu tam anlamıyla tanıyorsa, onun ilgisini çeken az bir alanla onun dikkatini çekmeye çalışabilir. Belki umursayacağı bir ödev ile onu yakalamaya çalışabilir.

3. Öğretmen çocuğun sıklıkla oynamakta olduğu bilgisayar oyunları üzerinden bağlantı kurmaya çalışsın. Çocuğun oynadığı oyunları izlemek ve bu oyunlar hakkında fikir edinmek gerekir. Çocuğun oynadığı oyunlardaki karakterleri, kavramları, temaları sınıf çalışmalarında telaffuz edilebilir. Oyunlardaki dili sınıf çalışmalarına katmak, çocuğun ilgisini çekebilir ve iyi bildiği bu oyunlarla ilgili paylaşımlarda bulunması istenerek çocuğun katılımı artabilir.

4. Öğretmenin çocuğa bireysel özel olarak ilgi gösterip ona destek vermesi çocuğun performansını arttırabilir. Bu süreçte, çocuğun uzaktan eğitime dahil olup, süreçte kalabiliyor olması ancak ona özel birşeyler bulunup ele alınmasıyla mümkün olabilir.

   -Örn. Uzaktan eğitimde onun adının daha çok geçtiği, ona küçük sorumluluk ve görevlerin verildiği bir günlük düzen oluşturabilinir. Her gün en azından belli bir süre derste kalabileceği bir görevi çocuk ile birlikte bulmak düşünülebilinir.

   -Yine çocuğun derste kalmasını sağlayacak farklı iletişim yolları geliştirmek düşünülebilinir. Bu, dersi daha ilgi çekici kılabilir. Görsel kartlar, farklı ses tonuyla işitsel ses kaydı ile ders anlatımı ve yönergeler sunulabilinir. Süreci cazip kılmak ve çabuklaştırmak için mizah kullanabilir, ses tonu değiştirilip tüm çocuklara hareketlendirici cümleler söylenebilinir.

   -Uzaktan eğitimin daha mümkün kıldığı görsel grafikler ve videolar gibi ilgi çekici görsel materyallere dersinizde daha çok yer verilebilinir.

   -Çocuğun ilgi alanları üzerinden onun ilgisini çeken konu ve temalar üzerinden dersin bir bölümü işlenebilinir. Hatta çocuk da dersin bir bölümüne aktif dahil olabilir.

5. “Isınma zamanı”. Tüm sınıfla birlikte çocuğun öncelikli derse, ortama ısınmasını sağlamak için bir aktivite ile başlamak düşünülebilinir.

6. “Somut ve kısa aralıklarla takip”. Çocuğa sık ve somut görevler vererek ders saatleri dışında onu takip etmek gereklidir. Kısa zaman tanımak, tarih vermek, küçük görevler-sorumluluklar vererek onu takip etmek uygundur. Böylece, öğretmen, onunla olan duygusal bağını da güçlendirmiş olur.

7. Yapmasını istediğiniz davranışı kısa ve net olarak belirtmek.

   -Küçük hedeflerle gitmek. Tek bir dersin etkinliğini değil, o dersteki etkinliğin bir parçasını yapmak çocuktan istenebilir.

   -Basit ve tekrarlamalı görevler vermek. Bu, hem çocuk özelinde hem de sınıftaki diğer öğrenciler için o anda kalmayı, odağını sürdürmelerini sağlayabilir. Tekrar sırasında çocukların yeni öğrenme fırsatı yakalamasına imkan veren net ve basit görevlerin tasarlanması düşünülebilinir.

   -Çocuğa sınırlı seçim hakkı tanımak. Gerektiği durumlarda, çocuğa 2 seçenek sunulabilir. Böylece, hem durumu sınırlandırmış hem de çocuğa kendi tercihini kendi yapma hakkı verilmiş olunur.

   -Öğretmenin çocuğa özel destek sunacağı bir zaman dilimi belirlenebilir. Bu derslere göre zaman dilimi olarak dersi başı, ortası ve sonu olabilir. Bu zaman diliminde dersin o anki içeriği için bireysel destek verilerek yardımcı olunabilinir. Bu öneri, uzaktan eğitim ortamında zor olacaksa tüm çocukları uzaktan eğitim platformunda küçük grup şeklinde bekleme odalarına atayarak da yapmak düşünülebilinir.

8. Grup çalışmasında net ve özel bir görev vermek. Çocuğun gruba uyumunu ve katılımını arttırabilir. Örn. grubun sözcüsü olması, gruptan çıkan sonuçları yazmak v.b.

9. Grup çalışmalarında esnek olabilmek. Eğer çocuk, grup çalışmalarına dahil olmak konusunda direnç gösteriyor ve/veya zorlanıyorsa ısrarcı olmamak gerekir. Grup çalışmaları yerine geçecek bir çalışmayı ona sunmak iyi fikir olabilir. Burada da ona seçim hakkı tanınabilinir. “İstersen grup çalışmasına katılabilirsin veya ... yapabilirsin” gibi.

10. O andaki ruh halini tanımlamak, içinde olunan zor durumun geçiciliğini hatırlatmak. Dağıldığı noktada çocuğa “Beklemek ve dinlemek biraz zor sanırım şu anda, 3 cümle sonra ….. ‘ya geçeceğiz” denilebilinir.

11. Şartları ve yönergeleri çocuk için özelleştirin. Çocuğun ihtiyaçlarını olabildiğince karşılamaya çalışırken ondan beklentilerinizi kısa, net ve yapılabilir hale getirmek en uygunudur.

12. Kolay erişilebilir olmak. Çocuğun düzenli olarak ihtiyaçlarını sormalı, esnek olmalı ve olası endişelerine yanıt vermeye hazır olmalısınız.

13. Çocuğa dersteki bir görevi yapması için baskı kurmamak, küçük adımlarla destekleyici olmak gereklidir.

14. Verilen görevin uygunluğunu başlangıçta onunla birlikte değerlendirmek. Bu, çocuğa iyi gelebilir (Bu çok kolay, bu çok zor, süre yeterli, biraz daha süreye ihtiyacın olabilir gibi).

    -Günlük aktiviteleri takip edeceği ve tamamlayıp yaptıklarını işaretleyebileceği bir kontrat yapmak. Günün sonunda öğretmeni ile paylaşması istenebilir. Çocuğun yaptığı işi takip etmek ve kendisini değerlendirmek için iyi olabilir. Bir göreve başlarken plan çizmeyi, kendi adımlarını takip edecek bir basamak listesi yapmayı öğretmek çocuğun performansını arttırabilir.

    -Uzaktan eğitimde aktivite yaparken sık geribildirim vermek. (Doğru ya da yanlış gittiğine dair, şu an ne yapması gerektiğine dair geribildirimler). Çocuğa sık olumlu geribildirimler vermenin, ders performansında ona iyi gittiği yönünde bir mesaj olacağı için ona iyi gelecektir.

15. Güne başarılı olabileceği destekleyici bir aktiviteyle başlamak tüm günün çocuk için iyi geçmesine hazırlayıcı olabilir.

16. Çocuk ile olan iletişiminizi yapılandırmak. (Kurallar koymak, aktivitenin süresini belirlemek gibi) ona iyi gelir.

17. Ders içerik takibinin kolaylaştırılması. Dersin işlenmesi için hazırlanan sunumların veya çalışma kağıtlarının uzaktan (online) ortamda takibi kolaylaştıracak şekilde hazırlanması gereklidir.

18. Her ders için olabildiğince bir zaman diliminde bir aktivite zamanı belirlemek küçük bir nefes almayı sağlayabilir.

19. Her ders için olabildiğince belirli bir mola zamanı belirlemek düşünülebilinir. Bu zaman da yapılandırılabilinir. Örn. ...’dan önce, ...’dan sonra gibi.

20. Sınıftan bir “öğrenme arkadaşı” bulmak. Çocuk birlikte çalışma yapabileceği bir sınıf arkadaşıyla online ortamda düzenli olarak buluşmasını sağlamak uygun olabilir. Bu, çocuğa, hem sosyalleşme hem de akademik bir olanak sunabilir.

21. Gizli işaret sunmak. Çocuğun derse ilgisinin dağıldığını fark etttiğiniz noktada “dikkatini bana ver” anlamına gelecek bir işaret veya teknolojiden yararlanıp bir emoji gösterilmesi ona hatırlatıcı olabilir.

22. Çocuğa bir görev verdikten sonra neden o görevi verdiğinizi anlatın. “Bu görevi seçtim çünkü... sana ... yardımcı olacak” denilebilinir.

23. Çocuk özelinde ve sınıftaki diğer çocuklar içinde derse başlamadan önce “merak ve tahmin soruları” sorulabilinir. Örn. “Bu konuyla ilgili en çok neyi merak ediyorsun?” şeklinde bir soru yöneltilebilinir. Bu türden sorularla önceden merak ve ilgi uyandırılırsa çocuğun odaklanma ihtimali artabilir.

24. Etkin öğrenme zamanı. Çocuk için, en etkin öğrenme zamanını tayin edebiliyorsanız beklentilerinizi o zaman diliminde sunmak iyi bir yol olabilir.

25. Ekrandaki anlatım sırasında defterine bilgi geçirme gereğini azaltın. Burada yazabildiği kadarını kabul etmek ya da yazılması gereken notları ders öncesinde kargo ile teslim etmek düşünülebilinir.

26. Zor görevleri kolay görevler arasına sıkıştırın. Kolay olarak düşündüğü görev, çocuğun derse devam etmesini sağlayabilir.

27. Çocuğun ders içeriklerinde istediği bir konuyu gündeme almak ve/veya ders içeriğine yedirmek çocuğu uzaktan eğitime motive edebilir.

28. Çocuk ile, her ders öğretmeninin ve rehberlik öğretmeninin ayrı zaman dilimlerinde yapılandırılmış görüşmeleri online üzerinden yapmaları -haftalık veya daha sık- düşünülebilir. Bu, görüşmeler arası bir güncelleme yapmayı, belki çocuğun sınıf ortamında dile getiremediği durumları/duyguları birebir size belirtmesine olanak sağlayabilir.

29. Çocuğa bireyselleştirilmiş ödev vermek. Bu görev, ona özel olduğu için onu motive edebilir.

30. Zor görevleri kolay görevler arasına sıkıştırın. Kolay olarak düşündüğü görev, çocuğun devam etmesini sağlayabilir.

31. Çocuğun ders içeriklerinde istediği bir konuyu gündeme almak ve/veya ders içeriğine yedirmek çocuğu uzaktan eğitime motive edebilir.

32. Mümkün olduğunca aynı tip görevleri üst üste yapması için yönlendirmek uygundur. Böylece, bu, çocuğun yeni yönergeleri öğrenmeye çalışmak zorunda kalmasını engeller.

33. Derste işlenecek konu sırasının ve içeriğinin kargo yardımıyla eve gönderilmesi düşünülebilinir. Bu, çocuğun ders takibini arttırabilir.

34. Ders öğretmenlerinin konuları çok kısa hatırlatıcı bilgilerle gruplayarak özet olarak vermesi düşünülebilinir.